W ostatnich dekadach dostrzega się nasilenie współpracy nauka – biznes. Zainteresowanie nią wynika nie tylko z coraz szybciej następujących zmian w środowisku biznesowym, lecz także ze znaczących przemian w świecie akademickim. Dzięki łączeniu wiedzy, zasobów i umiejętności zarówno uczelniom, jak i firmom łatwiej odpowiadać na nowe wyzwania.

Generalnie idea współpracy sektora nauki i biznesu kojarzona jest ze wspólnym prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych (B+R) i tworzeniem innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Takie podejście jest jednak dość wąskie. Głębsze przyjrzenie się obszarom takiej współpracy pokazuje wiele jej innych wymiarów, w których udział przynosi korzyści nie tylko firmom i uczelniom, lecz także studentom różnych kierunków studiów.

Szczególnie biznesowe kierunki studiów odgrywają znaczącą rolę we współczesnym krajobrazie gospodarczym. Rosną wobec nich oczekiwania otoczenia związane z lepszym dopasowaniem do celów rozwoju regionalnego, poprzez opracowywanie bardziej innowacyjnych programów nauczania oraz monitorowanie i przewidywanie zmian w potrzebach sektora przedsiębiorstw. Zwiększenie wpływu kierunków studiów biznesowych na rozwój gospodarczy oznacza zatem wprowadzenie innowacji w działaniach samych uczelni, niezbędne jest przy tym pogłębianie współpracy ze sferą biznesu.

Współpraca nauka – biznes wskazuje na różne interesy obu stron. Firmy skupiają się na sprostaniu wyzwaniom konkurencyjnego otoczenia i dążeniu do sukcesu rynkowego, podczas gdy uniwersytety koncentrują się na kształceniu i tworzeniu nowej wiedzy oraz doskonaleniu istniejącego know-how.
Jednak wspólne działania przynoszą wszystkim korzyści. Przede wszystkim w odniesieniu do przedsiębiorstw korzyści ze współpracy można odnaleźć w dostępie do wyników badań prowadzonych na uczelni i możliwościach zastosowania ich w praktyce. Firmy, które współpracują z uczelnią, również na tej relacji korzystają poprzez lepsze dopasowanie przyszłych kandydatów do pracy pod względem wymogów przedsiębiorstwa, które staje się w takiej sytuacji bardziej atrakcyjne jako potencjalny pracodawca. Przedsiębiorstwom takim łatwiej zrekrutować absolwentów uczelni.
Z punktu widzenia studentów szczególną rolę odgrywa przedsiębiorstwo – jako przyszły potencjalny pracodawca. Poznanie jego wymagań i oczekiwań przyszłych pracowników, jeszcze na studiach, pozwala na zrozumienie, na ile zdobyta wiedza i posiadane kompetencje będą dopasowane do oczekiwań rynku pracy. Daje zatem szanse na szybsze zrozumienie tego rynku i podjęcie działań mających na celu lepsze dostosowanie się do oczekiwań sektora biznesu.

Jednym z podstawowych celów szkolnictwa wyższego jest przygotowanie studentów do wejścia z sukcesem na rynek pracy. Firmy są spragnione młodych talentów, a współpraca na linii nauka – biznes jest dobrą okazją, aby zapoznać studentów z kulturą przedsiębiorstw, i pozwala lepiej przygotować ich do podjęcia pracy w tych firmach.

Dzięki współpracy uczelni z partnerem branżowym pojawiają się szerokie możliwości wykraczające poza salę wykładową. Współpraca nauka – biznes może przybierać różne formy, które pozwalają na zaangażowanie studentów. Wśród szczególnie popularnych wymienia się:

1. Praktyki i staże, w ramach których studenci mają możliwość lepszego poznania działalności organizacji w wybranych obszarach jej działania;
2. Projekty badawcze skupiające się na wybranych problemach ustalonych z firmą, realizowane we współpracy i pod nadzorem przedstawicieli przedsiębiorstwa;
3. Mentoring przedstawicieli firmy;
4. Wykłady gościnne przedstawicieli przedsiębiorstw;
5. Hackathony studenckie oraz korporacyjne konkursy pomysłów, które umożliwiają firmie poznanie utalentowanych studentów;
6. Programy stypendialne;
7. Sponsorowane konferencje i warsztaty;
8. Wspólne programy studiów;
9. Wyposażenie katedr i laboratoriów w urządzenia.

Dzięki takiej współpracy studenci uzyskują często już od początku studiów możliwość dobrego wglądu w specyfikę działania sektora biznesu. To pozwala im lepiej zrozumieć aktualne wyzwania, np. w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji. Dzięki temu łatwiej jest dostosować aktywność na studiach pod kątem rzeczywistych potrzeb firm współpracujących z uczelnią.

Mimo tak wielu możliwości współpracy i zaangażowania studentów, które niosą za sobą korzyści dla wszystkich stron, okazuje się, że wiele firm nie jest zainteresowanych podjęciem takich relacji z uczelniami. Przyczyną tego są różne bariery, wśród których za szczególnie ważne należy uznać różnice kulturowe między naukowcami uniwersyteckimi a partnerami zewnętrznymi. Ponadto można również dostrzec, że oczekiwania studentów i przedsiębiorców, szczególnie przy realizacji pierwszych wspólnych projektów, mogą być różne. Często nawet nierealne do osiągnięcia.

Trudności, które mogą wystąpić w takiej współpracy, dotyczą również umiejętności współpracy w zespole, gdyż strony mają inne doświadczenia w tym zakresie. Ważną umiejętnością, której często brakuje studentom, jest odpowiednie zarządzanie ryzykiem w projekcie. W przypadku wielu wspólnych projektów badawczych istnieje duże prawdopodobieństwo, że mogą one nie zostać zrealizowane przynajmniej tak, jak pierwotnie planowano.

Dlatego też bardzo ważną wiedzą, która przydaje się w rozwijaniu współpracy między studentami a przedsiębiorstwami, jest ta z zakresu zarządzania projektami. Posiadanie jej pozwala na zwrócenie szczególnej uwagi na kamienie milowe, uważną i szczerą ocenę sposobu realizacji zaplanowanych działań projektowych.

dr Magdalena Klimczuk-Kochańska
Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania WZ UW